Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Το χάσμα στην εφαρμογή των κριτηρίων ESG μεταξύ μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και την ανάγκη λήψης μέτρων ειδικά για την ενημέρωση και τη στήριξη της εναρμόνισης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αναδεικνύει η έρευνα «ESG και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις» της MRB Hellas για λογαριασμό της CPA Kudos Greece, σε δείγμα 300 επιχειρήσεων με 10 ή περισσότερα άτομα απασχολούμενο προσωπικό, που διενεργήθηκε στο τέλος του 2024.
Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της έρευνας που παρουσιάστηκε προ ημερών, το 34% των ερωτώμενων δεν μπόρεσε να απαντήσει στην ερώτηση τι είναι το ESG, ενώ μεγάλο ποσοστό ερωτώμενων ταυτίζει την έννοια της βιωσιμότητας με την ύπαρξη πολιτικών για το περιβάλλον και όχι με την κοινωνική υπευθυνότητα ή την εταιρική διακυβέρνηση.
Η μελέτη διαπιστώνει άγνοια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σχετικά με τον ορισμό του ESG (34% των ερωτώμενων δηλώνει ότι δεν γνωρίζει τι είναι ESG) αλλά όσες επιχειρήσεις κατανονούν την έννοια αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα των εν λόγω κριτηρίων (σε ποσοστό 68,3%).
Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις στην Ελλάδα είτε εφαρμόζουν ήδη πολιτικές ESG (32,5% ) είτε σχεδιάζουν να το πράξουν (24,3%) ενώ ποσοστό 38,4% δήλωσε στην έρευνα ότι δεν εφαρμόζει και δεν σκοπεύει να το κάνει άμεσα. Η μελέτη διαπιστώνει ότι η εφαρμογή του ESG από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι κυρίως αποσπασματική και δεν αφορά το σύνολο του οργανισμού. Συγκεκριμένα, το 90% εφαρμόζει πολιτικές που αφορούν στο Περιβάλλον, το 78,3% στην Κοινωνία και το 63,2% στην Διακυβέρνηση. Μόλις στο 10% των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν πολιτικές Βιωσιμότητας οι πολιτικές αυτές διέπουν το σύνολο των λειτουργιών της επιχείρησης.
Επίσης έχει ενδιαφέρον ότι οι δράσεις ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού (brain-drain, κατάρτιση, συμπερίληψη κ.ά.) έχουν την πρωτοκαθεδρία στην εφαρμογή προγραμμάτων σε ποσοστό 70,2%. Ακολουθούν οι επενδύσεις στην κυκλική οικονομία (ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση πόρων, μείωση αποβλήτων) σε ποσοστό 69,6%. Η ανάπτυξη νέων «πράσινων» προϊόντων και υπηρεσιών καταλαμβάνει την τρίτη θέση με ποσοστό 62,4%.
Εμπόδια και κίνητρα για την υιοθέτηση κριτηρίων ESG
Σε μερίδα των ερωτώμενων αναδείχθηκε ο προβληματισμός για την ανάγκη εφαρμογής πολιτικών βιωσιμότητας στις μικρές επιχειρήσεις. Ως παράγοντες που αναστέλλουν την εφαρμογή των ESG κριτηρίων από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναδείχθηκαν η έλλειψη ενημέρωσης (70,9%), η έλλειψη τεχνογνωσίας (50,5%) και το αυξημένο κόστος (46,9%). Σε σχετική ερώτηση για τα κίνητρα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη συμμόρφωση με τα κριτήρια ESG, το 47,6% ανέφερε την οικονομική στήριξη/ενίσχυση πόρων/χρηματοδότηση και το 18,8% τα φορολογικά κίνητρα.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της μελέτης, τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι η οριζόντια προσέγγιση των μέτρων αναφορικά με τα ESG δεν ευνοεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και χρειάζονται πρόσθετα μέτρα από την Πολιτεία τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης όσο και σε επίπεδο εκπαίδευσης των μικρομεσαίων (μέσω Ειδικών Συμβούλων).
Ο Δημήτρης Δημητρίου, Ιδρυτής & Διευθύνων Σύμβουλος CPA Kudos Greece σχολίασε ότι τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για τη θέσπιση πρόσθετων μέτρων που θα διευκολύνουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι μόνο, τόσο σε επίπεδο δικής τους πολιτικής όσο και σε επίπεδο κλαδικό. “Ευελπιστούμε να συμβάλλουμε καταλυτικά στην έναρξη ενός εθνικού διαλόγου γύρω από το ESG, στον οποίο θα ακουστεί και η φωνή των «μικρών» με τρόπο επωφελή για την οικονομία και την κοινωνία”, προσθέτει.
Εκ μέρους της MRB Hellas ο Δημήτρης Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος σημειώνει ότι στον κόσμο των επιχειρήσεων, κάθε τι καινούργιο και φυσικά στην εκκίνησή του άγνωστο, ενσωματώνεται στην Ελλάδα με διαφορετικές ταχύτητες, με τους Early Adopters πάντα να είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις. Σε αυτήν ακριβώς την φάση βρίσκονται τα ESG στην Ελλάδα. Εξηγεί ότι ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν ενσωματώσει την λογική ESG στον τρόπο δράσης τους, ή κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση, μια αριθμητικά ισχυρή ομάδα επιχειρήσεων, ενώ πραγματοποιεί, έστω και αποσπασματικά, δράσεις στο περιβάλλον ή στην κοινωνία, παραμένει «εκτός», λόγω μη έκθεσης στην συγκεκριμένη πληροφορία. Υπάρχουν έτσι πολλές επιχειρήσεις που είναι περισσότερο «έτοιμες» για ESG, απ’ ότι νομίζουν. Σύμφωνα με τον κ. Μαύρο, το έλλειμμα ενημέρωσης αποτελεί τον σημαντικότερο φραγμό στην πορεία προς το ESG. Αυτή η έλλειψη ενημέρωσης και γνώσης δημιουργεί πάντα φόβο δύο ειδών: α) Τον φόβο ενός μεγάλου πολυδάπανου «τέρατος» και β) Τον φόβο της «ενοχής» του κατά πόσο κάθε εταιρεία είναι ικανή να ανταπεξέλθει στη συγκεκριμένη πρόκληση. Παράλληλα, η επικείμενη σύνδεση του ESG με τη χρηματοδοτική αξιολόγηση των επιχειρήσεων δεν είναι ακόμη ευρέως γνωστή στο ευρύ επιχειρηματικό κοινό.
H έννοια “Business Ethics” και η “Σωστή Επιχειρηματικότητα” δεν είναι προνόμιο των Μεγάλων, των Εισηγμένων και των Πολυεθνικών, τονίζει ο κ., Μαύρος υπογραμμίζοντας ότι οι επιχειρήσεις ζουν και δραστηριοποιούνται σε μια νέα εποχή όπου η δική τους «Ευδοκίμηση» δεν στηρίζεται, όπως παλιά, μόνο σε έναν πυλώνα που είναι η Οικονομική Ανάπτυξη. Υπάρχουν δύο επιπλέον πυλώνες εξίσου σημαντικοί, ίσως και σημαντικότεροι: α)Η Πρόοδος που αποτελείται από τους υπό-πυλώνες Πειθαρχία, Διαφάνεια & Διαδικασίες και β)Η Επιτυχία που αποτελείται από τους υπό-πυλώνες Ανθρωπιά, Ηθική & Πνευματικότητα. Συνεπώς το μεγάλο ζητούμενο σήμερα για τις επιχειρήσεις είναι η «ραχοκοκαλιά» και το τρίπτυχο Ανάπτυξη – Πρόοδος – Επιτυχία, με κεντρικό σπόνδυλο τα ESG.
Αυτό το μονοπάτι προς την επιτυχία, σύμφωνα με τον κ. Μαύρο, αποτελείται από τα εξής βήματα:
- Καθοδήγηση για την καταγραφή δράσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί
- Μελέτη & εντοπισμός δυσμενών σημείων/ περιοχών προς βελτίωση
- Ιεράρχηση δυσμενών σημείων/ περιοχών προς βελτίωση
- Καθορισμός πλάνου δράσεων, με αιτιολόγηση & στόχους
- Μηχανισμοί υλοποίησης/ ανθρώπινους & οικονομικούς πόρους
- Συναίνεση και συστράτευση εργαζόμενων
- Απολογισμός & Αξιολόγηση δράσεων
- Τεχνογνωσία και καθοδήγηση από σύμβουλο/ ειδικό
