Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Το 2025 για πρώτη φορά ελληνικές επιχειρήσεις κλήθηκαν να δημοσιοποιήσουν εκθέσεις βιωσιμότητας σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) που εισάγει τα ευρωπαϊκά πρότυπα ESRS και αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας των δημοσιοποιούμενων πληροφοριών βιωσιμότητας ενισχύοντας τη συγκρισιμότητα, την εναρμόνιση με κοινά πρότυπα, την αξιοπιστία των δεδομένων και την αποτροπή πρακτικών greenwashing.
Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις δημοσίευσαν εκθέσεις έκτασης 101–150 σελίδων, με τους κλάδους Υγείας και Εξόρυξης, να παρουσιάζουν τις πιο εκτενείς αναφορές, ενώ οι κλάδοι Τροφίμων & Ποτών τις συντομότερες. Η πλειονότητα (94%) εφάρμοσε ήδη από το πρώτο έτος την απαιτούμενη σήμανση (tagging) των ESRS και το 50% παρείχε συγκρίσιμα δεδομένα με το προηγούμενο έτος, ενώ μόλις το 28% ενσωμάτωσε συγκρίσεις σε συστηματική βάση.
Τα παραπάνω προκύπτουν από μελέτη του UN Global Compact Network Greece (UNGCN Greece), σε συνεργασία με την EY Ελλάδος και τη Grant Thornton Greece. Η μελέτη, με τίτλο “Ανάλυση των πρώτων CSRD εκθέσεων των ελληνικών επιχειρήσεων”, εστίασε στις 50 πρώτες εκθέσεις βιωσιμότητας, από έντεκα επιχειρηματικούς κλάδους, που δημοσιεύθηκαν το 2025 και δείχνει ότι σχεδόν το 40% των επιχειρήσεων που δημοσίευσαν σχετική έκθεση είναι μέλη του UN Global Compact Network Greece ενώ όλες οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα όπως το UN Global Compact και τα GRI Standards.
Τα TCFD και SASB αναφέρθηκαν επίσης, από μικρότερο αριθμό επιχειρήσεων, υποδεικνύοντας εναρμόνιση με πρακτικές γνωστοποίησης που σχετίζονται με το κλίμα και συγκεκριμένους κλάδους.
Ως ουσιαστικά θέματα (Disclosures on Material Topics – DMA), αναδείχθηκαν κυρίως η Κλιματική Αλλαγή (E1), το Ίδιο Εργατικό Δυναμικό (S1) και η Επιχειρηματική Συμπεριφορά (G1). Επιμέρους περιβαλλοντικά ζητήματα και θέματα που σχετίζονται με την αλυσίδα αξίας αναφέρθηκαν λιγότερο.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το γεγονός ότι το 28% των ελληνικών επιχειρήσεων αναγνώρισαν ως ουσιαστικά θέματα ειδικά ζητήματα που αφορούν στην οντότητά τους, κάτι που ενδέχεται να αντανακλά ότι οι οριζόντιες απαιτήσεις των ESRS δεν κάλυψαν πλήρως τις ιδιαιτερότητες του κάθε κλάδου.
Σχέδια για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής
Σύμφωνα με τη μελέτη, παρότι πολλές ελληνικές επιχειρήσεις έχουν γνωστοποιήσει προσπάθειες για την ανάπτυξη σχεδίου μετάβασης για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, η πλειονότητά τους, ήτοι 37 επιχειρήσεις (74%), δεν έχουν γνωστοποιήσει ολοκληρωμένο σχέδιο μετάβασης. Επίσης, 13 επιχειρήσεις (26%) ανέφεραν ότι διαθέτουν σχέδιο κλιματικής μετάβασης, το οποίο περιγράφει την πορεία τους προς την κλιματική ουδετερότητα ή την ευθυγράμμιση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Από τις 19 επιχειρήσεις-μέλη του UNGCNG που περιλαμβάνονται στην ανάλυση, 6 επιχειρήσεις (32%) γνωστοποίησαν ότι έχουν αναπτύξει ολοκληρωμένο σχέδιο κλιματικής μετάβασης ενώ 13 επιχειρήσεις (68%) δεν έχουν προβεί σε σχετική γνωστοποίηση.
Από τις 50 επιχειρήσεις της μελέτης 29 (58%) γνωστοποίησαν συνδυαστικούς στόχους για τις εκπομπές Scope 1 και 2, χωρίς διακριτή αναφορά. Επίσης, 14 επιχειρήσεις (28%) δεν γνωστοποίησαν κανέναν στόχο που να σχετίζεται με Scope 1 ή 2 και μόνο 7 (14% ανά περίπτωση) γνωστοποίησαν στόχους: για Scope 1 μόνο, για Scope 2 μόνο και για Scope 1 και 2 με ξεχωριστή αναφορά. Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, παρόλο που η πλειονότητα των επιχειρήσεων αναγνωρίζει τις λειτουργικές της εκπομπές, το επίπεδο λεπτομέρειας και διαφάνειας παραμένει περιορισμένο. Σημειώνεται ότι ο περιορισμένος καθορισμός διακριτών στόχων ανά Scope μπορεί να θεωρηθεί ότι μειώνει τη σαφήνεια στην παρακολούθηση της επίδοσης.
Τα αποτελέσματα της μελέτης (που είναι διαθέσιμη ΕΔΩ) καταδεικνύουν τη σημαντική πρόοδο που έχουν σημειώσει οι ελληνικές επιχειρήσεις στην προσαρμογή τους στο νέο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο βιωσιμότητας, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και την ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση της ποιότητας, της συγκριοσιμότητας και της αξιοπιστίας των γνωστοποιήσεων. Η εικόνα αυτή εναρμονίζεται με ευρωπαϊκές τάσεις, όπως καταγράφονται και σε αντίστοιχες μελέτες σε επίπεδο ΕΕ..