Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Οι εναλλακτικές λύσεις για τα πλαστικά δεν είναι απαραίτητα φιλικότερες προς το περιβάλλον, καθώς όπως έχουν δείξει έρευνες πολλά υποκατάστατα υλικά παρουσιάζουν υψηλότερη ενεργειακή κατανάλωση και έχουν μεγαλύτερο περιβαλλοντικό ίχνος.
Το πρόβλημα, επομένως, δεν έγκειται στο ίδιο το πλαστικό, αλλά στον τρόπο με τον οποίο το διαχειριζόμαστε μετά τη χρήση του, όπως επισημαίνουν στελέχη της βιομηχανίας πλαστικών που θεωρουν ότι απαιτείται μια νέα, ώριμη κουλτούρα διαχείρισης, όπου τα πλαστικά δεν θα αντιμετωπίζονται ως απόβλητα, αλλά ως πολύτιμοι πόροι, ικανοί να επιστρέψουν στην παραγωγή, να επαναχρησιμοποιηθούν και να υποστηρίξουν την κυκλική οικονομία.
Σύμφωνα με στελέχη της βιομηχανίας, αυτή η κουλτούρα δεν οικοδομείται με απαγορεύσεις, αλλά με συνεργασία, δηλαδή κοινή προσπάθεια από την Πολιτεία, τη βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών με στόχο αύξηση της ανακύκλωσης, καινοτόμα υλικά, τεχνολογίες ανάκτησης και επενδύσεις σε υποδομές και μηχανισμούς ελέγχου, καθώς μόνο έτσι μπορούμε να αξιοποιήσουμε πλήρως το πραγματικό δυναμικό του πλαστικού.
Για τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ), η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση, η καινοτομία και η ενίσχυση των υποδομών είναι ο μόνος δρόμος προς ένα βιώσιμο αύριο. Σε αυτή τη διαδρομή, τα πλαστικά έχουν πρωταγωνιστική θέση, ως πολύτιμος σύμμαχος, ακόμα και για την υπαρξιακή πρόκληση που αντιμετωπίζει το ανθρώπινο είδος, την κλιματική αλλαγή, όπως ανέδειξε η μελέτη της McKinsey “Climate impact of plastics”.
Σε μια εποχή που τα μεγάλα διακυβεύματα της ανάπτυξης, της βιωσιμότητας και της τεχνολογικής προσαρμογής διασταυρώνονται με την καθημερινότητα των πολιτών και τις στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων, η διαχείριση των πλαστικών αποκτά νέα διάσταση. Δεν αποτελεί πλέον συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές νομοθεσίες, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναθεώρησης αντιλήψεων και πολιτικών για τη βιώσιμη χρήση των πόρων.
Η αξιοποίηση του πλαστικού στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, η αναβάθμιση των υποδομών, η επένδυση στην καινοτομία και η ενίσχυση της ανακύκλωσης συγκροτούν το περίγραμμα ενός διαφορετικού υποδείγματος. Πρόκειται για μια νέα κουλτούρα με ζητούμενο όχι την υποκατάσταση των πλαστικών, αλλά τη βελτίωση της διαχείρισης τους καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Και όπως σημειώνει ο ΣΒΠΕ, η καλλιέργεια αυτής της νέας κουλτούρας διαχείρισης είναι καθοριστική μιας και δεν αφορά απλώς το πλαστικό αλλά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη σχέση μας με τους πόρους, το περιβάλλον και την ίδια την πρόοδο.
Ας σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο ρόλος των πλαστικών στην προστασία της ανθρώπινης ζωής υπήρξε καταλυτικός. Από τις μάσκες και τα γάντια έως τα διαφανή διαχωριστικά στα φαρμακεία και τα νοσοκομεία, το πλαστικό λειτούργησε ως ασπίδα για την ανθρώπινη ζωή. Σήμερα, κανένα σύστημα υγείας παγκοσμίως δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς πολυμερή υλικά (καθετήρες, αποστειρωμένες συσκευασίες, σωληνώσεις και συστήματα υποστήριξης ζωής). Αντίστοιχα, στην καθημερινότητα, τα πλαστικά προστατεύουν τα τρόφιμα από αλλοιώσεις και σπατάλη, μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στις μεταφορές χάρη στο χαμηλό βάρος τους και αποτελούν βασικό συστατικό σχεδόν κάθε ηλεκτρικής και ηλεκτρονικής συσκευής.
