Της Σοφίας Εμμανουήλ (semmanouil@gmail.com)
Η διασύνδεση με ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, καθιστούν τα Συστήματα Τροφίμων πολύπλοκα και ευάλωτα σε κραδασμούς που δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν, με ενδεικτικές τις εξελίξεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης αλλά και τις πρόσφατες διαταραχές λόγω της γεωπολιτικής έντασης στη Μέση Ανατολή.
Οι κραδασμοί και οι πιέσεις, είτε εσωτερικά στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων είτε από εξωτερικούς παράγοντες, είναι σε θέση να διαταράξουν τους πυλώνες της επισιτιστικής ασφάλειας, όπως η διαθεσιμότητα, η πρόσβαση και η σταθερότητα. Η ανθεκτικότητα στα παγκόσμια συστήματα τροφίμων είναι επιτακτική ανάγκη και προβλέπεται στην ατζέντα της ΕΕ, όπως στην στρατηγική “Farm to Fork” και στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Κρίσης Επισιτιστικής Ασφάλειας.
Ενδεικτικό είναι και το SecureFood, ένα πρόγραμμα που ανταποκρίνεται στην ανάγκη ενίσχυσης των συστημάτων τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας. Αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των συστημάτων τροφίμων, αντιμετωπίζοντάς τα ως διασυνδεδεμένα δίκτυα που περιλαμβάνουν διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, δραστηριότητες και υπηρεσίες που σχετίζονται με την παραγωγή και την μεταφορά τροφίμων μέχρι την κατανάλωση. Στο πλαίσιο του προγράμματος έχει αναπτυχθεί μια κοινοπραξία με τη συμμετοχή παραγωγών, βιομηχανιών, εμπόρων λιανικής κ.α..
Aξίζει να σημειωθεί ότι στο Secure Food συμμετέχουν φορείς και από την Ελλάδα όπως ο ΕΛΓΟ Δήμητρα, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ICCS), η ΕΚΠΟΙΖΩ, η Galanakis Laboratories (GL) από τα Χανιά με δραστηριότητα στην έρευνα, ανάλυση και συμβουλευτική σε τομείς τροφίμων και περιβάλλοντος, η EMPRACTIS L.P. (EMP) επίσης από τα Χανιά που παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα ενέργειας, κλίματος και κινητικότητας και η EXUS AI Labs από τον τομέα της ανάπτυξης λύσεων τεχνητής νοημοσύνης με εγκαταστάσεις σε Αθήνα και Λονδίνο.
Η ελληνική συμμετοχή συνεισφέρει στον στόχο του προγράμματος για διασφάλιση ομαλού, συνεχούς και απρόσκοπτου εφοδιασμού των αγορών με τρόφιμα, τα οποία πρέπει να παραχθούν, να μεταφερθούν, να διατεθούν και να είναι οικονομικά προσιτά σε όλους. Το Secure Food θα εντοπίζει σε πραγματικό χρόνο τους κινδύνους, τα εμπόδια και τις αδυναμίες των διαφόρων τομέων στην αλυσίδα παραγωγής και εφοδιασμού τροφίμων και θα προτείνει κατάλληλες παρεμβάσεις και προσαρμογές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους και την διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας τους, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Αυτό θα γίνει εφικτό μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας, “δίδυμης” με την πραγματική, που θα δημιουργηθεί μετά από μελέτη-ανάλυση-εξαγωγή συμπερασμάτων-απόκτηση γνώσης συγκεκριμένων συμβάντων, όπως π.χ. αυτό της παραγωγής – εφοδιασμού σιτηρών της Ουκρανίας που επηρεάστηκε από τον τρέχοντα πόλεμο.
Στοχεύοντας στην εξελισσόμενη επιστημονική γνώση, το Secure Food προωθεί τη συνεργασία μεταξύ παραγωγών, βιομηχανιών, λιανοπωλητών, καταναλωτών και μεταφορέων, ώστε, με την εφαρμογή καινοτόμων εργαλείων, να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της επάρκειας τροφίμων και να δημιουργηθούν ανθεκτικά, ασφαλή και βιώσιμα Συστήματα Τροφίμων. Στο έργο, που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2024, συμμετέχουν 35 εταίροι από διαφορετικά τμήματα της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων σε όλη την Ευρώπη και θα διαρκέσει τρεισήμισι έτη, έως τον Ιούνιο του 2027.
